Kardeş Katli Yasasını Kim Çıkardı? Osmanlı’nın “Game of Thrones” Anayasası
Tarih derslerinde hep duyarız ya: “Kardeş katli yasası…” diye başlayan cümleleri. İlk duyduğumda “Ne!? Gerçekten kardeşlerini mi öldürmüşler?” diye tepki vermiştim. Sonra anladım ki Osmanlı tahtı, bir nevi “Survivor” ama ödül ada değil, koca bir imparatorluk. 😄 Şimdi gel, bu biraz trajik, biraz da trajikomik konuyu, erkeklerin çözüm odaklı ‘strateji kurbanı’ bakış açısıyla, kadınların empatik ve ‘aman yazık olmasın’ yaklaşımını harmanlayarak eğlenceli bir şekilde masaya yatıralım.
Tahtın Oyunu: Osmanlı Versiyonu
Osmanlı’da taht dediğin şey öyle kolay elde edilen bir ödül değildi. Bugünkü gibi seçim yok, sandık yok, “Sen ol başkan” diye dilekçe veren vatandaş da yok. Taht, hanedanın en güçlü üyesine giderdi. Ama gel gör ki hanedan dediğin de bir hayli kalabalıktı. Her padişahın birkaç eşi, onlardan onlarca çocuğu… Ortada bir taht, ama 12 aday. Sonuç? Gerilim müziği eşliğinde bir taht mücadelesi. 🎭
İşte tam da bu noktada erkek mantığı devreye giriyor: “Sorunu kökten çözelim.” Çünkü bir erkek için mesele basit: Taht bir kişiye ait olacaksa rakipleri ortadan kaldırmak en pratik yoldur. Strateji mi? %100. Vicdan? Ehh, o kısmı biraz bulanık… 😅
Kardeş Katli Yasası: “Siyasi Çözüm” veya “Aile İçi Dram”
Kardeş katli yasasını resmileştiren kişi, Osmanlı’nın efsanevi padişahlarından biri olan Fatih Sultan Mehmet’tir. Evet evet, yanlış duymadınız! İstanbul’u fetheden, çağ açıp çağ kapatan Fatih, aynı zamanda “taht için kardeş öldürmek caizdir” diyen ilk padişah oldu. Fermanında açıkça şöyle diyordu:
“Her kimseye evlâd ü ahfâdımdan saltanat müyesser ola, karındaşlarını nizam-ı âlem için katletmek münasiptir.”
Yani kısaca: “Tahtı ele geçirirsen, kardeşlerini öldür, çünkü devletin düzeni her şeyden önemli.” 👑
Modern dünyada kulağa korkunç geliyor olabilir ama o dönemde iç savaş çıkmasın, devlet yıkılmasın diye bu yöntem “pratik bir çözüm” olarak görülüyordu. Tıpkı bugünkü ofislerdeki “fazla çalışanı işten çıkar, şirket ayakta kalsın” mantığı gibi. Sert ama sistematik.
Erkek Stratejisi vs Kadın Empatisi: Tahtın Ev Hali
Erkeklerin bu çözüm odaklı yaklaşımına kadınlar ne derdi, bir düşünelim… Muhtemelen şöyle olurdu:
- 👨💼 Erkek yaklaşımı: “Tek taht var, çok kardeş var. Çözüm basit: En güçlü olan kalır.”
- 👩❤️👩 Kadın yaklaşımı: “Aman yavrum, kardeş kardeşi öldürmesin, birlikte yönetiversinler.”
Tabii ki Osmanlı sarayında bu iki yaklaşımın çatışması da eksik olmadı. Haremdeki valide sultanlar, şehzadeler arasında denge kurmaya çalışırken; devlet adamları “nizam-ı âlem” bahanesiyle sert kararları destekliyordu. Bir taraf “aile” derken, diğer taraf “devlet” diyordu. Ve ne yazık ki devlet kazanıyordu. 🏰
Gerçekler Acı, Ama Tarih Daha Da Acı
Fatih’in bu yasası sayesinde Osmanlı’da birçok iç savaş önlendi, evet. Ama aynı zamanda çok sayıda genç şehzade de hayatını kaybetti. Kimisi doğar doğmaz, kimisi taht savaşında yenildiği için… Bu yüzden tarihçiler bugün bile tartışır: Bu yasa “devlet aklı” mıydı, yoksa “insanlık trajedisi” mi?
Bir yandan bakınca, bu yasa olmasaydı Osmanlı belki de çok daha erken parçalanırdı. Öte yandan, kardeş kardeşi öldürdüğü bir düzen ne kadar sürdürülebilirdi? İşte tarihin en tartışmalı sorularından biri budur.
Sonuç: Taht Oyunu Devam Ediyor!
Bugün “kardeş katli” kulağa barbarca gelebilir ama o dönem için bu, bir “devlet stratejisi”ydi. Fatih Sultan Mehmet’in çıkardığı bu yasa, Osmanlı’nın asırlarca ayakta kalmasında önemli bir rol oynadı. Yani tarihe biraz empatiyle bakarsak, olayın sadece acı değil, aynı zamanda “siyasi bir zekâ ürünü” olduğunu da görebiliriz.
Sonuçta mesele kardeş katli değil, “taht için ne kadar ileri gidilebilir?” sorusuydu. Ve Osmanlı, bu soruya en net cevabı verdi. 😅
Peki sen ne düşünüyorsun? Bir imparatorluğun bekası için kardeşlerin öldürülmesi meşru mudur, yoksa hiçbir gerekçe bu kadar acımasızlığı haklı çıkaramaz mı? Yorumlara yaz, birlikte tartışalım!